Το Μακεδονικό και η Βουλγαρία

Η στάση που ακολούθησε η κομμουνιστική Βουλγαρία στο Μακεδονικό Ζήτημα, μετά τη ρήξη του Τίτο με τον Στάλιν, διαμορφώθηκε υπό την επίδραση πολλών και ποικίλων παραγόντων. Καθοριστικοί παράγοντες για τη διαμόρφωσή της αναδείχτηκαν το ιδεολογικό σύμπλεγμα που δημιούργησε στα κομμουνιστικά κόμματα η Κομμουνιστική Διεθνής με τη θέση που υιοθέτησε για "μακεδονικό έθνος" ήδη από το 1934, η ανάγκη να αντιμετωπιστούν δραστικά οι εδαφικές διεκδικήσεις που η Ομόσπονδη Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας ήγειρε με τη συνεπικουρία του Βελιγραδίου επί του βουλγαρικού τμήματος της Μακεδονίας, η αναγνώριση ή η αμφισβήτηση της ύπαρξης "μακεδονικής μειονότητας" στη Βουλγαρία καθώς και η διακύμανση των διπλωματικών σχέσεων της Σοβιετικής Ένωσης και της Γιουγκοσλαβίας. Η πολιτική του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος μετά το 1948 επικεντρώθηκε σε μια δύσκολη προσπάθεια σύζευξης της ιδεολογικής παρακαταθήκης "του μακεδονισμού" με τα βουλγαρικά εθνικά συμφέροντα: της διατήρησης της εδαφικής ακεραιότητας της Βουλγαρίας, της απονεύρωσης της θέσης για την ύπαρξη "μακεδονικής μειονότητας" στο βουλγαρικό τμήμα της Μακεδονίας με την επισήμανση των στενών σχέσεων Βουλγάρων και "Μακεδόνων", της άρνησης τελικά της ύπαρξης "μακεδονικής μειονότητας" στη Βουλγαρία και της αμφισβήτησης της ιστορικότητας του "μακεδονικού έθνους". Η βουλγαρική στάση στο Μακεδονικό διήλθε από παλινωδίες και αντιφάσεις, ανάλογα με την πορεία των σοβιετο-γιουγκοσλαβικών σχέσεων, έως ότου αποκρυσταλλωθεί τελικά το 1963. (...) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ του Προέδρου της ΕΜΣ Νικολάου Μέρτζου ΠΡΟΛΟΓΟΣ της διευθύντριας των Βουλγαρικών Κρατικών Αρχείων Borjana Buzaska ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σπυρίδωνα Σφέτα ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ 1) Από τα Πρακτικά της Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος (16-17 Ιανουαρίου 1950). Ομιλία του Κρστγιου Στόϊτσεφ 2) Επιστολή του Ποπτόμαιφ (2 Φεβρουαρίου 1950) προς τη Γραμματεία της Κεντρικής Επιτροπής του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος για τα μέτρα που προτίθεται να λάβει το υπουργείο Εξωτερικών της Βουλγαρίας ενόψει των καταστατικών μέτρων του Βελιγραδίου εναντίον Βουλγάρων πολιτών και "Αιγαιατών" προσφυγών που ζούσαν στη Γιουγκοσλαβία και επιθυμούσαν να επιστρέψουν στη Βουλγαρία 3) Επιστολή (17 Μαΐου 1950) της Κεντρικής Επιτροπής των Μακεδονικών πολιτιστικο-μορφωτικών συλλόγων της Βουλγαρίας προς τη Γραμματεία της ΚΕ του ΒΚΚ για τη διάσκεψη των συλλόγων. Επισυνάπτονται οι αποφάσεις των πολιτιστικο-μορφωτικών συλλόγων 4) Έκθεση του Κρ. Τρίτσκωφ "Ανάδυση και εξέλιξη του μακεδονικού επαναστατικού κινήματος, το Μακεδονικό ζήτημα και το μακεδονικό έθνος" (Οκτώβριος 1950), Μπλαγκόεφγραντ 5) Απόφαση Νο 37 του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος (20 Δεκεμβρίου 1951) - Θέσεις για την καθοδήγηση των κομματικών επιτροπών και οργανώσεων στην περιοχή του Πιρίν και των Κομμουνιστών στους πολιτιστικο-μορφωτικούς συλλόγους των Μακεδόνων προσφυγών κατά τη δραστηριοποίησή τους στο Μακεδονικό ζήτημα 6) Παρατηρήσεις της οργάνωσης "Ίλιντεν", διαδόχου της οργάνωσης ΝΟΦ, στις νέες θέσεις του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος για το Μακεδονικό (22 Απριλίου 1952) 7) Προκήρυξη της οργάνωσης "Ίλιντεν" (Απρίλιος 1952) 8) Επιστολή του Χρ. Καλαϊτζήεφ (27 Αυγούστου 1956) προς τους Ντημήταρ Γκάνεφ και Αντών Γιούγκωφ για την αποσαφήνιση της θέσης του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος στο Μακεδονικό ζήτημα και στο πολιτικό μέλλον της Μακεδονίας του Πιρίν, για την ενότητα του "μακεδονικού έθνους" 9) Μελέτη του Νάιντεν Νικόλωφ (23 Νοεμβρίου 1957) "Υπάρχει σήμερα Μακεδονικό ζήτημα;" 10) Σχέδιο απόφασης του Πολιτικού Γραφείου για το Μακεδονικό ζήτημα που συντάχθηκε από τους Ε. Στάικωφ και Ντ. Γκάνεφ (29 Απριλίου 1958). Δεν εγκρίθηκε 11) Πρωτόκολλο συνεδρίασης του Πολιτικού Γραφείου για τον εορτασμό της εξέγερσης της Κρέσνας και για την αποκάλυψη της αντιβουλγαρικής εκστρατείας στη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας (15 Οκτωβρίου 1958) 12) Επιστολή (25 Ιανουαρίου 1959) του συγγραφέα Στανισλάβ Σιβριέφ προς τον Μίτκο Γκρηγκόρωφ, γραμματέα της ΚΕ του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος, με πρόταση για επανεξέταση των εκπομπών του ραδιοφωνικού σταθμού Σόφιας στη μακεδονική γλώσσα και για την ερμηνεία των μακεδονικών λαϊκών τραγουδιών - ξένη για τη βουλγαρική λαογραφία 13) Πρακτικά της Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος (11-12 Μαρτίου 1963) 14) Υλικό για το Μακεδονικό Ζήτημα (6 Ιανουαρίου 1965). Τμήμα κινητοποίησης και προπαγάνδας της Περιφερειακής Επιτροπής του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπλαγκόεφγκραντ) 15) Πρακτικά συνομιλιών του Τόντωρ Ζίφκωφ με τον Τίτο στη Σόφια για το Μακεδονικό (23 Σεπτεμβρίου 1967) 16) Πληροφορίες του Τμήματος "προπαγάνδας και διαφώτισης" της Κεντρικής Επιτροπής του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος για αντιβουλγαρικά δημοσιεύματα των Σκοπίων (30 Νοεμβρίου 1965) 17) Πληροφορίες του Γκ. Μαντόλεφ για νέα αντιβουλγαρικά δημοσιεύματα στον γιουγκοσλαβικό τύπο. Διεκδικήσεις στην περιοχή του Πιρίν (11 Ιανουαρίου 1966) 18) Πρακτικά Ολομέλειας της ΚΕ του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος όπου θίγονται οι διεξαχθείσες συνομιλίες μεταξύ του Τόντωρ Ζίφκωφ, του Τίτο και του Τσερβενκόφσκυ (12 Δεκεμβρίου 1966) 19) Πρακτικά συζητήσεων μεταξύ του Τόντωρ Ζίφκωφ, πρώτου γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος και προέδρου του Κρατικού Συμβουλίου, και του συντρόφου Κρτσγιε Τσερβενκόφσκυ, προέδρου της ΚΕ της Ένωσης Κομμουνιστών στη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας